Ενας ξένος ανταποκριτής μού ζήτησε να του καταγράψω τα βασικά αίτια της ελληνικής κρίσης. Του απάντησα ότι και οι πλέον ειδικοί ερίζουν περί αυτών, αλλά αν θέλει τη γνώμη ενός απλού πολίτη, μπορώ να του τη γράψω σε ένα κομμάτι χαρτί. Το έκανα και μετά σκέφθηκα πως θα ήταν ενδιαφέρον να το ανεβάσω και στο μπλογκ μου, σαν αφορμή για συζήτηση και (αναπόφευκτους) καβγάδες.

Πιστεύω πως οι πολιτικοί μας φέρουν την κύρια ευθύνη – και ιδιαίτερα οι πρωθυπουργοί (πρωθυπουργοκεντρικόν σύστημα, γαρ). Οι πέντε τελευταίοι πρωθυπουργοί της χώρας συμμερίζονται τις ευθύνες για την κρίση με αύξουσα κλίμακα – ο τελευταίος ήταν ο χειρότερος όλων. Περιέργως, ο μόνος πολιτικός που έκανε κάτι θετικό και χρήσιμο ήταν ο ελάχιστα δημοφιλής αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Ευάγγελος Βενιζέλος, στον οποίο χρωστάμε μια σημαντική απομείωση του χρέους. Για την επιτυχία του αυτή βρέθηκε σχεδόν εκτός ενεργού πολιτικής.

1. Η εμμονή Σημίτη να μας βάλει στην ευρωζώνη. Η Ελλάδα δεν ήταν έτοιμη για το ευρώ – δεν ήταν σε θέση να το διαχειριστεί. Το αξιοποίησε μόνο σαν πηγή φθηνού δανεισμού που οδήγησε στο 2.

2. Η διόγκωση των δημοσίων εξόδων και ο υπερδανεισμός επί Κώστα Καραμανλή. Εκεί έγινε η μεγαλύτερη ζημιά.

3. Η αδυναμία του Γιώργου Παπανδρέου το 2009 να καταλάβει αμέσως την οικονομική κατάσταση της χώρας. Αμέριμνος μοίραζε χρήματα αντί να αντιδράσει αστραπιαία.

4. Ο «ανένδοτος αγώνας» του Σαμαρά («Ζάππεια» κ.λπ.) εναντίον του μνημονίου που ξεκίνησε το αντι-μνημονιακό μύθευμα και την άποψη πως τα μνημόνια είναι αιτία και όχι σύμπτωμα της κρίσης.

5. Η αφέλεια των δανειστών να επιβάλουν με εντολές τις μεταρρυθμίσεις, χωρίς πρώτα να πείσουν για τη χρησιμότητα και την αναγκαιότητά τους και χωρίς να επιβλέψουν την εφαρμογή τους.

6. Η εγκληματική λιποταξία του Φώτη Κουβέλη από την προεδρική εκλογή.

7. Ο άκρατος λαϊκισμός και η ασύδοτη ψευδολογία των υποσχέσεων Τσίπρα.

8. Το τραγικό εξάμηνο των ακροβασιών Βαρουφάκη που μας στοίχισε 80 δισ. ευρώ.

9. Το ακόμα πιο τραγικό ακατανόητο δημοψήφισμα και η επακολουθήσασα (σωτήρια;) κωλοτούμπα.

10. Τα capital controls, που ένας Θεός ξέρει πόσο ακόμα θα παραταθούν.

Πάνω από όλα όμως φταίνε η ευπιστία, η συναισθηματική φόρτιση, η ανωριμότητα και η έλλειψη κριτικής σκέψης του ελληνικού λαού, ο οποίος έφτασε στο σημείο να εμπιστευθεί και να ψηφίσει ανίδεους, ανίκανους και ανώριμους πολιτικούς, οι οποίοι διέπραξαν όλα τα παραπάνω σφάλματα. Εξαιρώ τον Σημίτη: ήταν καλός πρωθυπουργός – αλλά με το ευρώ άνοιξε την πόρτα της κόλασης για τον επόμενο.

Λυπάμαι αλλά δεν μπορώ να συνταχθώ με την άποψη της συντριπτικής πλειοψηφίας (μέχρι και 80%!) των Ελλήνων ότι η κρίση είναι αποτέλεσμα συνέργειας και συνωμοσίας των εχθρών της Ελλάδας, που τη φθονούν για την ένδοξη ιστορία της και επιβουλεύονται τα αμύθητα πλούτη του ελληνικού εδάφους και υπεδάφους. Αλίμονο! Είναι γνωστό πως οι Ελληνες συνηθίζουν να μεταθέτουν σε τρίτους τις ευθύνες για ό,τι δυσάρεστο τους συμβαίνει.

Οσο για «τα αμύθητα πλούτη του ελληνικού εδάφους και υπεδάφους», είναι ένας από τους πολλούς ελληνικούς μύθους. Μακάρι να αποδειχθεί κάποτε σωστός!