Tου ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ Χ. ΠΑΠΑΝΔΡΟΠΟΥΛΟΥ
Η σημερινή Alpha Bank έχει πλούσια ιστορία πίσω της, άνοιξε δε σημαντικούς δρόμους στην ελληνική οικονομία τους οποίους το πολιτικό σύστημα ήταν ανίκανο να παρακολουθήσει…
Όλα άρχισαν το 1879 στην Καλαμάτα, με τον Ιωάννη Φ. Κωστόπουλο να επεκτείνει τις δραστηριότητές του στον τραπεζικό τομέα. Η πρωτοβουλία του αυτή σε μία Ελλάδα που προσπαθούσε τότε να βρει τον δρόμο της στην Ευρώπη, έδωσε το 1918 σάρκα και οστά στην Τράπεζα Καλαμών, για να προκύψει το 1924 η Τράπεζα Ελληνικής Εμπορικής Πίστεως με έδρα πλέον την Αθήνα.
Στα χρόνια που ακολούθησαν, η τράπεζα σταθεροποίησε την παρουσία της στην ελληνική τραπεζική αγορά και μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, το 1947, μετονομάσθηκε σε Τράπεζα Εμπορικής Πίστεως, έχοντας πλέον ως βασικό της προσανατολισμό την ανάπτυξη ενός εθνικού δικτύου υποκαταστημάτων σε μία Ελλάδα που γνώριζε μεν ανάπτυξη αλλά με μύριες όσες στρεβλώσεις.
Στρεβλώσεις τις οποίες ο Γιάννης Κωστόπουλος γνώριζε πολύ καλά όταν το 1970 αναλάμβανε τα ηνία της αποκαλούμενης, από το 1972 και μετά, Τράπεζας Πίστεως. Διορατικός και ευφυής τραπεζίτης, με ευρεία μόρφωση, ο Γιάννης Κωστόπουλος γνώριζε ότι η είσοδος της χώρας μας στην ευρωπαϊκή οικογένεια θα μεταμόρφωνε σίγουρα το τραπεζικό τοπίο, αλλά και θα δημιουργούσε προϋποθέσεις μετασχηματισμού ολόκληρης της ελληνικής οικονομίας.
Έτσι, από την αρχή της ευρωπαϊκής πορείας της χώρας, η Τράπεζα Πίστεως υπήρξε πρωτοπόρος σε πολλούς τομείς, γεγονός που δεν άρεσε ιδιαίτερα στον κρατικοδίαιτο τραπεζικό συνδικαλισμό –ο οποίος, προς τα τέλη της δεκαετίας του 1970, επιχείρησε να διαλύσει την τράπεζα. Όμως, όπως έλεγε και ο Ηράκλειτος, το νερό πάντα κυλά. Το ίδιο και οι εξελίξεις.
Έχοντας λοιπόν ενισχύσει την θέση και την συμμετοχή της στην ελληνική τραπεζική αγορά, το 1994, στο πλαίσιο του ήδη απελευθερωμένου ελληνικού τραπεζικού συστήματος, η τράπεζα μετονομάζεται σε Alpha Τράπεζα Πίστεως και το 1999 εξαγοράζει το 51% των μετοχών της Ιονικής και Λαϊκής Τράπεζας, πραγματοποιώντας έτσι την μεγαλύτερη ιδιωτικοποίηση που είχε γίνει ποτέ στην Ελλάδα.
Η συγχώνευση των δύο τραπεζικών ιδρυμάτων ολοκληρώθηκε έναν χρόνο μετά και η διευρυμένη τραπεζική οντότητα που προέκυψε ονομάσθηκε Alpha Bank.
Παράλληλα, στην διάρκεια της δεκαετίας του 1990, ο Γιάννης Κωστόπουλος –σήμερα επίτιμος πρόεδρος του ΔΣ της τράπεζας– αναγνωρίζοντας τις ευκαιρίες που δημιουργούσε η πτώση του κομμουνισμού στην Ανατολική και Κεντρική Ευρώπη, σε συνδυασμό με την παγκοσμιοποίηση, προχωρούσε στην ίδρυση της Τράπεζας Βουκουρεστίου, που ήταν και το πρώτο βήμα της επέκτασης του ομίλου στην περιοχή.
Έτσι, το 2009 ο όμιλος είχε περί τα 600 καταστήματα σε έξι χώρες της ΝΑ Ευρώπης.
Δυστυχώς, όμως, σε μία χώρα όπου κανείς δεν λάμβανε υπ’ όψιν του τις αναλύσεις, διαπιστώσεις και συμβουλές του σπουδαίου Οικονομικού Δελτίου της τράπεζας, η χρηματοοικονομική κρίση που ξέσπασε το 2008 σε παγκόσμιο επίπεδο έμελλε να αποβεί μοιραία για την υπερχρεωμένη και αντιπαραγωγική Ελλάδα. Το 200,1 έτσι, η χώρα βρέθηκε πρόσωπο με πρόσωπο με την χρεοκοπία, που ακόμα σήμερα αποτελεί πιθανό σενάριο.
Στο πλαίσιο αυτής της πολύ δυσάρεστης συγκυρίας, το τραπεζικό σύστημα συμπαρασύρθηκε από την δίνη της κρίσης και υπήρξαν αρκετές φορές που το βίαιο τέλος φαινόταν αναπόδραστο. Τις δύσκολες εκείνες στιγμές, ο Γιάννης Κωστόπουλος ήρθε αντιμέτωπος με το φάσμα της σμίκρυνσης του δημιουργήματος έπειτα από περισσότερα από 100 χρόνια ανεξάρτητης πορείας. Αυτό δεν συνέβη.
Ο επικεφαλής τότε της Alpha Bank, ενεργώντας πάντα προσεκτικά, με μετρημένα και καλομελετημένα βήματα, επιτυγχάνοντας σημαντικές συνεργασίες, όπως με το Κατάρ, και έχοντας την στόφα που χαρακτηρίζει τους παραδοσιακούς, πραγματικούς τραπεζίτες, κατάφερε όχι μόνον να διασώσει το σκαρί αλλά και να το καταστήσει ισχυρότερο. Όταν έγινε η πρώτη ανακεφαλαιοποίηση, η Alpha Bank ήταν η μόνη τράπεζα με θετική καθαρή θέση, γεγονός που τής επέτρεψε να λάβει την μικρότερη κρατική βοήθεια και να ανακεφαλαιοποιηθεί με τρόπο που περιόρισε τις απώλειες για τους μετόχους της.
Ωστόσο, στην χώρα του υπαρκτού λαϊκισμού κανείς δεν μπορεί να γνωρίζει ποια και πώς θα είναι η επόμενη μέρα –γι αυτό και η χώρα αποτελεί πραγματική επενδυτική Σαχάρα. Ήλθαν έτσι οι κεφαλαιακοί έλεγχοι του περασμένου Ιουλίου, οι οποίοι κατάφεραν ισχυρό πλήγμα στο τραπεζικό μας σύστημα, αφού προηγουμένως ο άκρατος λαϊκισμός είχε αφαιρέσει από αυτό περί τα 400 δισεκατομμύρια ευρώ καταθέσεις. Τί μέλλει γενέσθαι, λοιπόν;
«Είμαστε εδώ, παραμένουμε στην Ελλάδα και συνεχίζουμε το έργο που άρχισε ο Ιωάννης Φ. Κωστόπουλος πριν από ενάμιση περίπου αιώνα με λογισμό και μ’ όνειρο». Με αυτή την φράση έκλεισε ο διευθύνων σύμβουλος της Alpha Bank κ. Δημήτρης Π. Μαντζούνης τον χαιρετισμό του κατά την εκδήλωση παρουσίασης του λευκώματος για την ιστορική διαδρομή της τράπεζας με τίτλο «Με λογισμό και μ’ όνειρο –Alpha Bank, 19ος-21ος αιώνας».
Ο κ. Δ.Π.Μαντζούνης αναφέρθηκε στους σημαντικότερους σταθμούς της ιστορικής διαδρομής της τράπεζας, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στις δεκαετίες 1970, 1980 και 1990 –«την εποχή του Γιάννη Κωστόπουλου», ο οποίος εισήγαγε βαθειές αλλαγές για την τράπεζα και σημαντικές καινοτομίες για την ελληνική αγορά. Ο τίτλος της έκδοσης είναι απόσπασμα από τους «Ελεύθερους Πολιορκημένους» του Διονυσίου Σολωμού το οποίο είχε χρησιμοποιήσει ο Γιάννης Κωστόπουλος μιλώντας το 1987 στα εγκαίνια του κεντρικού κτιρίου της τράπεζας προκειμένου να περιγράψει τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι της Alpha Bank την είχαν οδηγήσει στην πρωτοπορία των ευρωπαϊκών τραπεζών.
Επίσης, ο κ. Δ.Π.Μαντζούνης αναφέρθηκε στην σημαντική πολιτιστική δραστηριότητα της τράπεζας, τόσον εντός όσο και εκτός των ελληνικών συνόρων, υπενθυμίζοντας ότι με χρηματοδότηση του Γιάννη Κωστόπουλου δημιουργήθηκαν δύο αίθουσες στο Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης, όπου παρουσιάζεται αρχαία ελληνική τέχνη. Η τράπεζα διαθέτει επίσης και σημαντική Βιβλιοθήκη. Σήμερα, πρόεδρος του ΔΣ της Alpha Bank είναι ο καθηγητής κ. Βασίλης Ράπανος.
